| کُنون اِی خِرَدمَند وَصفِ خِرَد | بِدین جایگَه گفتن اَندر خُورَد |
| اکنون ای خردمند، وصف خرد را بگو | در اینجا سخن گفتن درباره خرد شایسته است |
| Jetzt, du Weise, beschreibe die Vernunft | An diesem Ort ist es angebracht, über die Vernunft zu sprechen |
|
| کُنون تا چه داری بیار از خِرَد | که گوشِ نیُوشَنده زو بَر خُورَد |
| اکنون هرچه از خرد داری، بیان کن | تا گوش شنونده از آن بهره‌مند شود |
| Nun bringe alles, was du an Weisheit hast | damit das Ohr des Zuhörers davon profitiert |
|
| خِرَد بِهتر از هَر چه ایزَد بِداد | ستایش خِرَد را بِه از راهِ داد |
| خرد بهتر از هر چیزی است که خدا داده است | ستایش خرد، بهتر از ستایش به راه دادگری است |
| Die Vernunft ist besser als alles, was Gott gegeben hat | Das Loben der Vernunft ist besser als das Loben durch Gerechtigkeit |
|
| خِرَد رَهنمای وُ خِرَد دِلگشای | خِرَد دَست گیرد به هَر دو سَرای |
| خرد راهنما و دل‌گشا است | خرد در هر دو دنیا (دنیا و آخرت) یاری می‌رساند |
| Die Vernunft ist Führer und Herzerfreuer | Die Vernunft hilft in beiden Welten |
|
| از او شادمانی وزویَت غَمی است | وزویَت فُزونی وزویَت کَمی است |
| شادمانی و غم از خرد است | افزونی و کمی نیز از خرد است |
| Freude kommt von ihr und auch Kummer | Zunahme und Abnahme kommen ebenfalls von ihr |
|
| خِرَد تیره وُ مَرد روشن رَوان | نَباشَد هَمی شادمان یِک زَمان |
| خرد تاریک باشد و مرد با روان روشن | هیچ‌گاه همیشه شادمان نخواهد بود |
| Wenn die Vernunft dunkel ist und der Mensch einen klaren Geist hat | Wird er niemals immer fröhlich sein |
|
| چه گُفت آن خِرَدمَند مَردِ خِرَد | که دانا زِ گفتار او بَر خُورَد |
| آن مرد خردمند چه گفت؟ | که دانا از سخن او بهره می‌برد |
| Was sagte jener weise Mann? | Der Kluge profitiert von seinen Worten |
|
| کسی کو خِرَد را نَدارَد زِ پیش | دِلش گَردَد از کَردهٔ خویش ریش |
| کسی که خرد را پیشاپیش ندارد | دلش از کارهای خودش آزرده می‌شود |
| Wer keine Vernunft im Voraus hat | Dessen Herz wird durch seine eigenen Taten verletzt |
|
| هُشیوار دیوانه خوانَد وُرا | همان خویش بیگانه دانَد وُرا |
| خردمند، او را دیوانه می‌خواند | خودش را بیگانه می‌داند |
| Der Weise nennt ihn verrückt | Er hält sich selbst für einen Fremden |
|
| از اویی به هَر دو سَرای اَرجمَند | گسسته خِرَد پای دارَد به بَند |
| به خاطر خرد در هر دو جهان ارزشمند است | اگر خرد گسسته شود، پایش در بند است |
| Durch die Vernunft ist er in beiden Welten geehrt | Wenn die Vernunft getrennt ist, ist sein Fuß gefesselt |
|
| خِرَد چَشمِ جان اَست چون بِنگری | تو بی‌چَشمِ شادان جَهان نَسپَری |
| خرد چشم جان است اگر بنگری | بدون چشم (خرد) جهان را شاد نمی‌گذرانید |
| Die Vernunft ist das Auge der Seele, wenn du es betrachtest | Ohne Auge (Vernunft) kannst du die Welt nicht glücklich durchleben |
|
| نخُست‌آفرینش خِرَد را شِناس | نگهبانِ جان است و آنِ سه پاس |
| در آغاز آفرینش، خرد را بشناس | خرد نگهبان جان و سه نگهبان دیگر است |
| Erkenne zuerst die Vernunft bei der Schöpfung | Sie ist der Hüter der Seele und der drei Wächter |
|
| سه پاسِ تو چَشم اَست و گوش وُ زَبان | کَز این سه رَسَد نیک و بَد بی‌گُمان |
| سه نگهبان تو چشم و گوش و زبان است | که نیکی و بدی بی‌شک از این سه می‌رسد |
| Deine drei Wächter sind Auge, Ohr und Zunge | Von diesen dreien kommt ohne Zweifel das Gute und das Schlechte |
|
| خِرَد را وُ جان را که یارَد سُتود | وَ گَر مَن سِتایم که یارَد شُنود |
| چه کسی می‌تواند خرد و جان را بستاید؟ | و اگر من بستایم، چه کسی می‌تواند بشنود؟ |
| Wer kann die Vernunft und die Seele loben? | Und wenn ich lobe, wer kann es hören? |
|
| حَکیما چو کَس نیست گُفتن چه سود | از این پَس بگو کآفرینش چه بود |
| ای حکیم، وقتی کسی نیست، سخن گفتن چه سودی دارد؟ | پس از این، بگو که آفرینش چه بود |
| Weiser, wenn niemand da ist, was nützt es zu sprechen? | Sage nun, wie die Schöpfung war |
|
| تویی کردهٔ کِردگارِ جهان | ببینی هَمی آشکار وُ نَهان |
| تو ساختهٔ آفریدگار جهانی | تو آشکار و نهان را می‌بینی |
| Du bist das Werk des Schöpfers der Welt | Du siehst das Offene und das Verborgene |
|
| به گفتارِ دانندگان راه جُوی | به گیتی بِپوی وُ به هَر کَس بِگوی |
| به سخن دانایان راه بجوی | در جهان بگرد و به هر کس بگو |
| Suche den Weg in den Worten der Weisen | Wandere in der Welt und sage es jedem |
|
| زِ هَر دانشی چون سخن بِشنَوی | از آموختن یِک زَمان نَغنَوی |
| از هر دانشی که سخنی شنیدی | از آموختن حتی یک لحظه غفلت نکن |
| Wenn du von jeder Wissenschaft etwas hörst | Versäume nicht einmal einen Moment zu lernen |
|
| چو دیدار یابی به شاخِ سَخُن | بدانی که دانش نیاید به بُن |
| وقتی به شاخه‌ای از سخن برسی | می‌فهمی که دانش به پایان نمی‌رسد |
| Wenn du einen Zweig des Wortes erreichst | Erkennst du, dass Wissen kein Ende hat** |
