کِيوان (کیوان) یکی از سیارات منظومه شمسی و معادل سیاره «زحل» در زبان‌های اروپایی است. در فارسی ادبی و کهن، به معنای آسمان هفتم یا بلندترین آسمان نیز به‌کار رفته است.
تحلیل دستوری (گرامری)- نوع واژه: اسم خاص (نام یک سیاره)
- جنسیت: مذکر (در فارسی بی‌جنسیت است، ولی در متون کهن معمولاً مذکر فرض می‌شود)
- کاربرد: می‌تواند به عنوان فاعل، مفعول یا مضاف‌الیه در جمله ظاهر شود.
تحلیل ریشه‌شناسی (اتیمولوژیک)- ریشه: فارسی میانه (Kaywān)
- منشأ: از واژه‌های کهن ایرانی و اوستایی گرفته شده است. در اوستا به صورت «کَیوَن» آمده است.
- در عربی: به صورت «کیوان» وارد شده و در متون عربی نیز دیده می‌شود.
- در زبان‌های اروپایی: معادل Saturn (زحل)، اما واژه کیوان خاص زبان‌های ایرانی است.
کاربرد واژه- علمی و نجومی:
- «کیوان ششمین سیاره منظومه شمسی است.»
- «حلقه‌های کیوان یکی از ویژگی‌های بارز آن است.»
- ادبی و اسطوره‌ای:
- «کیوان» نماد بلندی و عظمت است:
مثال: «فلانی به کیوان رسید» (کنایه از رسیدن به اوج موفقیت) - در اشعار حافظ و سعدی، «کیوان» به معنی آسمان هفتم یا اوج آسمان‌ها آمده است.
- نام کوچک:
- به عنوان نام پسرانه در ایران رایج است.
نمونه جمله- «کیوان زیباترین سیاره با حلقه‌های شگفت‌انگیز است.»
- «در ادب فارسی، کیوان نماد بلندی و رفعت است.»
خلاصه:
کِيوان نام سیاره زحل در فارسی است، از واژه‌های کهن ایرانی ریشه گرفته و در متون علمی، ادبی و به عنوان نام شخص کاربرد دارد. |
